Inflacja – co to jest? Czym się objawia? Jak wygląda w Polsce.

Skutki inflacji w gospodarce dotyczą każdego obywatela, choć nie każdy jest tego świadomy. Inflacja bezpośrednio wpływa na poziom cen i sprawia, że siła nabywcza pieniądza maleje. Co warto wiedzieć o inflacji i jej wpływie na gospodarkę państwa?

Co to jest inflacja? Czym się objawia?

Terminy ekonomiczne mają często bardzo wiele definicji danych zjawisk. W przypadku inflacji nie zachodzą jednak większe komplikacje interpretacyjne. Inflacja to proces, w trakcie którego poziom cen w gospodarce rośnie. Wzrost cen dotyczy zarówno usług, jak i produktów. Co za tym idzie, rosną także ceny materiałów wytwórczych i maszyn, służących do produkcji. Przekłada się to na wyższe koszty samych produktów. W czasie inflacji zauważalnie wzrastają ceny nieruchomości. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja.
Inflacja jest nieodzownie związana z utratą wartości pieniądza. Innymi słowy, to, że ceny produktów są droższe oznacza, że za tę samą wartość pieniądza można nabyć ich mniej. W związku z tym mówi się, że bezpośrednio z inflacją związany jest spadek wartości nabywczej pieniądza.
Stopa inflacji mierzona jest za pomocą różnych mierników. Najpopularniejszym jest jednak wskaźnik inflacji konsumenckiej – CPI (ang. Consumer Price Index). Miernik obejmuje szereg różnych dóbr, kupowanych przez największą część społeczeństwa, które są wymagane do zaspokojenia przeciętnego zapotrzebowania gospodarstwa domowego.

Inflacja w Polsce

Wysoka inflacja w Polsce to zjawisko, które bynajmniej nie jest nowe. Ważne są jednak czynniki inflacyjne, odpowiadające za daną sytuację. Analizując wykres CPI dla inflacji złotego można dostrzec, jak duży wpływ na poziom cen w kraju miał wielki światowy kryzys gospodarczy z 2008 roku. Od 2012 roku zauważalny jest stopniowy spadek poziomu inflacji, który w pewnym momencie przekształca się nawet w deflację. Tendencja ta zostaje całkowicie odwrócona od około 2015 – 2016 roku, kiedy na skutek między innymi wprowadzenia do obiegu dużej ilości pieniądza w związku z programami socjalnymi realna siła nabywcza pieniądza stała się dużo mniejsza.

Najważniejsze przyczyny inflacji w gospodarce

Zjawisko inflacji związane jest z obiegiem pieniądza w gospodarce i jego podażą. Dostrzega się regułę świadczącą o tym, że nadmierne zwiększenie podaży pieniądza przekłada się na stopę inflacji. Kolejnych przyczyn inflacji szukać można w programach socjalnych, polegających na zwiększeniu podaży pieniądza.
Ważnym czynnikiem inflacyjnym jest wadliwa struktura gospodarki. Tę przyczynę często obrazuje się niewydajnymi ekonomicznie państwami o częściowej lub całkowitej gospodarce sterowanej centralnie. Współcześnie do jednych z najbardziej narażonych na inflację i niestabilność gospodarczą państw zaliczyć należy Wenezuelę, jak i niektóre inne kraje Ameryki Łaciński.
Na inflację wpływają też niezrównoważone budżety, w których wydatki przewyższają wpływy, generując tym samym większy poziom długu publicznego. Niespodziewany wzrost cen może nastąpić na skutek wydarzeń o charakterze mniej lub bardziej losowym, np. ograniczenia źródeł pozyskiwania surowców energetycznych albo wydarzeń o charakterze geopolitycznym.

Inflacja w Polsce i Rada Polityki Pieniężnej

Poziom inflacji ma kluczowe znaczenie dla gospodarki w bardzo szerokim znaczeniu. Nie bez powodu jednym z głównych narzędzi polityki monetarnej banków centralnych, w tym polskiego Narodowego Banku Polskiego (NBP) jest kontrolowanie emisji – wielkości podaży pieniądza w gospodarce. Rada Polityki Pieniężnej (RPP), organ działający przy NBP, odpowiada za politykę monetarną, starając się doprowadzić do przyjętego, optymalnego poziomu inflacji. Dostrzega się bowiem, że niski wskaźnik inflacji może być pobudzający dla gospodarki w porównaniu do sytuacji, w której występuje deflacja. Niska inflacja wpływa pozytywnie na inwestycje w danym kraju.

Skutki inflacji w praktyce

Wzrost cen to bardzo ogólna konsekwencja poziomu inflacji w państwie. Pociąga za sobą wiele innych skutków takich, jak np. redystrybucję siły nabywczej na korzyść emitenta, spadek wartości wierzytelności niewaloryzowanych, a także świadczeń społecznych, które nie są objęte waloryzacją (np. rent i emerytur).
Wyróżnić można także konsekwencje pośrednie. Dobrym przykładem jest sektor Horeca (hotele, restauracje i cateringi). W trakcie wysokiej inflacji podmioty działające w tej branży bardzo często muszą zmieniać oferowany zakres usług, co wiąże się z nieproduktywnymi, ale koniecznymi kosztami. Zjawisko to funkcjonuje także w innych, dużo więcej wartych sektorach gospodarki.